Joop Leibbrand over de bundel
Metamorfoses van Iris Van de Casteele

Van een totaal andere orde als deze van Martin Bril is de poëzie van Iris Van de Casteele, die met Metamorfoses, haar achttiende (!) bundel, eigenzinnig en consistent voortbouwt aan een oeuvre waarin ze op een authentieke manier haar plaats zoekt in de even open als ontoegankelijke chaos van de kosmos.

Wat Bril als vanzelf krijgt aangereikt, moet Van de Casteele bevechten. Zij schrijft metafysische poëzie die door haar nadruk op de wezenlijke eenheid van alles en het overvloedige gebruik van sterk vrouwelijk gekleurde waterbeelden een duidelijk erotisch karakter heeft.

Deze bundel is een hommage aan dichter, schilder, romancier Paul Snoek (1933-1981), met wie ze bevriend was en met wie ze, getuige de in de bundel opgenomen citaten een waterfascinatie deelde: 'Zo beroeren wij elkaar als wieren onder water' en: 'Dichters leven onder water van de liefde./ Zij gokken op de zuurstof van de eeuwigheid.'

Precies 21 jaar na Snoeks dood schreef zij het alleen op het achterplat opgenomen titelgedicht van de bundel, waarvan het slot luidt: 'Hoe poëzie het mysterie der dingen / aan het oppervlak doet verschijnen, ze inkleedt in raadsels. // Ze transponeert in een menselijk wezen / dat zijn weg zoekt tussen de vele wezens, / een reus op zijn weg vindt, / er één mee wordt / om te groeien naar de voltooiing toe.'

Het was de aanleiding om een drietal eerder geschreven cycli (uit 1973 en 1983) uit te geven als postuum eerbetoon aan de 'reus' die hij voor haar was en over wie zij in 'De langste vaart' zegt: 'hoe diep beween ik hem / hij was van vuur de vlam / hij was van wonder het gezang / hij werd van ijs de duur'.

Op Luceberts grote citaten-wandschildering in het Letterkundig Museum in Den Haag is van Paul Snoek terug te vinden: 'Dromen is dromen van een spons / die een mooiere spons omhelst / in haar droom'. Van de Casteele heeft Snoek 'opgezogen' en daarmee niet alleen hem, maar vooral ook zichzelf zichtbaar gemaakt. Hoewel veronachtzaamd door de officiële literaire kritiek, mag zij zeker beschouwd worden als een van de prominentste Vlaamse dichteressen.


Iris Van de Casteele
Metamorfoses
Uitg. De Distel 2003,
D/2003/6165/01 - Brussel 36 blz.;
€ 15,-
[email protected]
www.adegem.net/amapola

Home